|
Στα πλαίσια
του εορτασμού της Ναυτικής Εβδομάδας, το Σωματείο
των ναυτικών του νησιού μας είχε την καλή ιδέα
να τιμήσει ένα μέλος της ναυτικής οικογένειας
του νησιού μας, το Ρήγα Καππάτο. Δεν είναι ακόμα
σε πολλούς γνωστός ο Ρήγας Καππάτος. Σήμερα
τιμάται υπο διπλή ιδιότητα: του ναυτικού και
του πνευματικού δημιουργού. Γιατί, κατά την
ταπεινή άποψη του ομιλούντος τη στιγμή αυτή,
πρόκειται για ευμέγεθες πνευματικό ανάστημα.
Στα Δειλινάτα γεννήθηκε ο Ρήγας Καππάτος. Από
το βιογραφικό του μαθαίνουμε ότι σπούδασε Φιλολογία,
αλλά δεν ολοκλήρωσε τις σπουδές του. Μήπως έτσι
ήταν καλύτερα; Είναι αυκολότερο ν' αποφοιτήσει
κανείς παρά να μάθει και ο Καππάτος έμαθε χωρίς
να πάρει πτυχίο, ενώ πολλοί από μας προτιμήσαμε
το πτυχίο και λογότερο τη μάθηση. Υπηρέστησε
αρκετά χρόνια την εμπορική ναυτιλία, ταξίδεψε,
πολλών ανθρώπων ίδεν άστεα και νόον έργνω. Οδυσσειακός
και πολύγλωσσος.
Σήμερα διαμένει και εργάζεται στη Ν. Υόρκη.
Για τρεις και πλέον δεκαετίες υπηρετεί το Λόγιο
Ερμή. Είναι ποιητής, διηγηματογράφος, δοκιμιογράφος,
ανθολόγος, δόκιμος μεταφραστής.
Λίγα λόγια για τον ίδιο ως λογοτέχνη. Έξι βιβλία
ποίησης έχει εκδώσει ως τώρα και σε πεζό λόγο
21 ιστορίες με ζώα. Φαίνεται ότι για το Ρήγα
Καππάτο η ανάγκη να γράφει είναι η ίδια με την
ανάγκη της αναπνοής. Η θεματολογία του πλούσια
και πολυεπίπεδη. Σκύβει στα θέματα που προσφέρει
η καθημερινότητα, ανεξάρτητα από το ειδικό βάρος
που ο καθένας μπορεί να τους δώσει. Θέματα εθνικής
αυτογνωσίας και διιδτορικού χαρακτήρα, ο έρωτας,
ο θάνατος ενός απελπισμένου γέροντα σε κάποιο
απόμερο γηροκομείο, το θανατηφόρο ατύχημα ενός
απλού ναυτικού.
Δεν καταφρονεί την καθημερινότητα ο Ρήγας Καππάτος
, έστω κι αν φαίνεται φτωχή. Ως άνθρωπος και
ως δημιουργός δε θεωρεί τίποτε ξένο και αδιάφορο.
Και όλα αυτά με τρόπο απλό και απέριττο, με
ευαισθησία και πηγαία ειλικρίνεια. Αγαπητοί
φίλοι, για όποιον δεν υπάρχουν τα μικρά πράγματα,
τα μεγάλα δεν είναι μεγάλα. Όποιος δεν απλώνει
την αγάπη του και δε μεταγγίζει το ενδιαφέρον
σ' αυτά που φαίνονται φτωχά, ασήμαντα, αμελητέα
δε γίνεται να συμφιλιωθεί με την πραγματικότητα
και την αλήθεια.
Άνθρωπος με παιδεία, στέρεη αρχαιομάθεια και
ευαίσθητη ιδιοσυγκρασία, κάποιες φορές οργίζεται:
ΠΡΩΙΝΟ ΣΤΗΝ ΕΦΕΣΣΟ,
- Εδώ ήταν κάποτε Ελλάδα.
Τώρα ελληνικές επιγραφές και τα ονόματα ψιθυρίζονται
μονάχα στα κρυφά, τρέμοντας μην τ' ακούσουν
στη μοναξιά της ελληνικής πόλης που ήταν μια
φορά.
Κι όταν οι επισκέπτες ρωτάνε τους νέους κυρίους
στ τι γλώσσα είναι γραμμένα, χωρίς δισταγμό
οι βάρβαροι απαντούν:
"Φοινικικά!" Το άκουσμα με τα ίδια
μου τ' αυτιά.
Φοίνικες λοιπόν ο Αναξιμένης, ο Θαλής, ο Αναξίμανδρος
κι ο Ηράκλειτος που έζησαν σε τούτα τα μέρη.
Φοίνικας κι ο Όμηρος αχρείοι; - (Στο σημείο
αυτό ο ομιλητής αναφέρθηκε σε πρόσφατη "Διεθνή
Έκθεση γλωσσών, πολιτισμών και επικοινωνίας",
όπου ακούστηκαν ανιστόρητοι εξοργιστικοί γλωσσικοί,
γραμματολογικοί και πολιτιστικοί σφετερισμοί).
- ΕΠΙΚΛΗΣΗ ΣΤΗ ΘΕΑ ΑΘΗΝΑ. Θέλουν τον Αλέξανδρο
Σλάβο
Το Φίλιππο Φιλιππόσκι.
Τον Πύρρο Αλβανό.
Τον Όμηρο Τούρκο.
Όσο για τον Αριστοτέλη...
βιάζουν την αλήθεια χωρίς ίχνος ντροπής. (Αναφορά
στο Φαλμερουέρ). Δεν λείπει από την ποίηση του
Καππάτου ο κοινωνικός προβληματισμός. Τους στίχους
του διαχέουν ένας βαθύς ανθρωπισμός που συγκινεί,
η ψυχική ευπάθεια και η τρυφερότητα, η συμπόνια
και ένας τόνος ελεγειακός, μελαγχολικός, που
ίσως τον προκαλεί το αντίκρισμα της απεραντοσύνης
του υγρού στοιχείου, που δίνει στους ναυτικούς
την αίσθηση της ελαχιστότητας του ανθρώπου,
του τερμίτη που σαλεύει σε κάποια σημεία της
πολλαπλότητας και της απεραντοσύνης του κόσμου,
ίσως ακόμα και η επίγνωση ότι ο αληθινός κόσμος
παραμένει πάντοτε άλλος. Ας μην ξεχνάμε άλλωστε
ότι σε κάθε ανθρώπινη δημιουργία ενεδρεύει η
μελαγχολία.
Μα πως εκφράζει την οδύνη και τον πόνο του για
κάποιους ναυτικούς, πολύ νέους ανθρώπους, που
πνίγηκαν στη βουρκοθάλασσα της βιοπάλης:
ΕΠΙΤΥΜΒΙΟ ΣΤΟΝ ΚΑΙΣΑΡΑ ΦΛΟΡΕΣ (ναυτικό από το
Περού).
Πνίγηκε και τον έθαψαν άρον άρον
Δεν έχει μνημείο
Μονάχα δύο σανίδια σταυρωτά με τ' ονομά του
Τίποτ' άλλο.
Θυμήσου τον και προσευχή σου γι' αυτόν, ελεήμονα
επισκέπτη.
Ήταν μόνο 19 χρονών.
ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΠΟΤΑΜΙΑΝΟΣ (Ναυτικός. Σκοτώθηκε στη
Ρόδο, πριν κλείσει 25 χρονόν).
Έφυγες ανεπαίσθητα από τη ζωή
Έτσι, όπως περνάνε από το φως στη σκιά
Το φυλλάδιό σου και πεντακόσιες δραχμές
Υπόλοιπο μισθού
Είναι ό,τι απόμεινε να στείλουμε στη μάνα σου.
Δε μένει αδόνητος και απαθής ούτε μπροστά κάποιων
ηλικιωμένων απόκληρων της τύχης, καρπαζομένων
της ζωής:
ΟΙ ΜΟΝΟΙ ΓΕΡΟΝΤΟΙ
Οι καθημερινές ένα γκρίζο ατελείωτο
Οι Κυριακές και γιορτές ένα γκρίζο με σύννεφα
Και λιανοβρόχι το χειμώνα.
ΕΞΑΡΧΕΙΑ 1987
Η κοινωνία, λέει, τους φταίει για την πλήξη
τους
Η οικογένειά τους, επειδή τους έδωσε πολλά
Επειδή τους έδωσε λίγα
Αν τουλάχιστον ήξεραν τι θέλουν!
Ναι, αν ήξεραν να φωτίσουν κι εμάς
Που μένουμε ενεοί με το κατάντημά τους.-
Αυτή είναι η γνώμη του για τα παιδιά των Εξαρχείων.
Κάποτε προσεγγίζει ψηλαφητά τις παρυφές του
σουρεαλισμού, δεν προχωρεί όμως στα ενδότερα
του δάσους, προτιμά το φως και τον αέρα του
ελευθέρου χώρου, ξέρει προφανώς ο ποιητής μας
πως το πνεύμα συνυφαίνεται με τον περιορισμό
και την πειθαρχία.
Η γλώσσα του στρωτή, φροντισμένη και στα ποιητικά
και στα πεζά του έργα η γλώσσα του σύγχρονου
δοκιμίου, θα έλεγα και της σοβαρής αρθρογραφίας
το ύφος λαγαρό, μεστό, εκφραστικό, ευλύγιστο
και πειθαρχημένο.
Στις Ιστορίες ζώων το λόγο του διακρίνει μια
ιδιαίτερη δροσιά, η αφηγηματική χάρη και η καθαρότητα,
λόγος λιτός και χυμώδεις. Ιστορίες χαριτωμένες
που ξυπνούν στον καθένα από μας, που έχουμε
ζήσει σ' αυτόν τον τόπο, παιδικά και εφηβικά
βιώματα προσωπικές εμπειρίες σε τέτοιο βαθμό,
που ο καθένας μας θα μπορούσε να ήταν ο ίδιος
μάρτυρας αυτών των Ιστοριών. Πίσω απ' όλα αυτά
μαντεύει κανείς εύκολα τον άνθρωπο που δεν παύει
να νοσταλγεί την πατρική γη, τους απλούς και
απέριττους τρόπους ζωής και τη λαχτάρα της φυσικής
ομορφιάς.
Οι ιστορίες με σκύλους, με γάτες, με πουλιά,
με δεντρογαλιές και με οχιές διορθώνονται ομαλά,
άνετα, παραστατικά, με φυσικότητα και ευαισθησία
και προπάντων με αγάπη για τον κόσμο της πανίδας.
Όποιος έχει διαβάσει ανάλογες ιστορίες με ζώα
του ανεπανάληπτου Ροΐδη, δεν δυσκολεύεται να
τοποθετήσει τον Καππάτο στο ίδιο επίπεδο, αναγνωρίζοντας,
μάλιστα στο δεύτερο μεγαλύτερο εύρος και ποικιλία
ανέφερε απάντηση του πατέρα της ψυχανάλυσης,
του Σ. Φρόιντ, σε δημοσιογράφο ο οποίος εκφράστηκε
απαξιωτικά για τα ζώα, σε συνέντευξη).-
Ρώτησαν κάποτε ένα Διεθνολόγο τι είναι ο Πρεσβευτής
και τι δουλειά κάνει. Κι εκείνος απάντησε: "Ο
Πρεσβευτής είναι ένας τίμιος άνθρωπος, που στέλνεται
στο εξωτερικό για να ψεύδεται για λογαριασμό
της χώρας!..."
Πρεσβευτής είναι και ο συμπατριώτης μας από
τα Δειλινάτα, αλλά δεν ανήκει στο Διπλωματικό
Σώμα. Σε εκδήλωση που έγινε προς τιμή του στη
Ν. Υόρκη με πρωτοβουλία του Γεν. Προξενείου
της ΚΥΠΡΟΥ και του Ισπανικού Ινστιτούτου "ΘΕΡΒΑΝΤΕΣ",
ο Κύπριος Γενικός Πρόξενος μίλησε για "Πολιτιστική
διπλωματία". Δεν ξέρω αν ο όρος είναι δόκιμος.
Ο Καππάτος πάντως δεν ψεύδεται, χαμηλών τόνων,
αλλά ακατανόητος πνευματικός εργάτης ανοίγει
δρόμους προς άλλους λογοτεχνικούς γαλαξίες,
όπως είναι εκείνος της Ισπανόφωνης λογοτεχνίας.
Συνεργάζεται με επιφανείς πνευματικούς δημιουργούς
της Λατινικής Αμερικής, όπως είναι οι Χιλιανοί
Πέδρο Λάστρα και Ενρίκε Λιν, ο Μεξικανός Κάρλος
Μοντεμαγιόρ κ.α. Το μεταφραστικό του έργο είναι,
θα έλεγα, επιβλητικό και σε όγκο και σε ποιότητα,
έχει αναγνωριστεί και επιβραβευτεί. Γνωστοί
εκδοτικοί οίκοι Αθηνών (Gutenberg, Καστανιώτης,
Εκάτη, Καραβίας, Γλάρος), έχουν κυκλοφορήσει
το σύνολο σχεδόν του μεταφραστικού του έργου
και το δικό του, ποιητικό και πεζό.
Ο ισπανόφωνος κόσμος, αγαπητοί φίλοι, δε βρίσκεται
πολύ μακριά από το δικό μας πολιτισμό. Οι ρίζες
των πολιτιστικών σχέσεων έχουν ιστορικό βάθος
ανάγονται, κατά την ταπεινή μου γνώμη, στην
εποχή που οι Άραβες γνώρισαν τους κλασικούς
μας και ιδιαίτερα τον Αριστοτέλη, που τον μετέφεραν
στην Ιβηρική Χερσόνησο. Εκείνο που ξέρω καλά
είναι ότι ο κόσμος της Λατινικής Αμερικής εκδηλώνει
όχι μόνο θαυμασμό αλλά και λατρεία για τον κλασικό
μας πολιτισμό. Ποδόσφαιρο.
Ο ενθουσιασμός, η γνώση και η ευαισθησία μεταγραφής,
όπως έλεγε τη μεταφραστική προσπάθεια ο Ελύτης.
Εννοώ και την αντίστροφη πορεία. Ήδη η σύγχρονη
ελληνική λογοτεχνία μεταγράφεται και ταξιδεύει
και στην Λατινική Αμερική. Δεν λέω ότι προς
αυτήν την κατεύθυνση εργάζεται μόνο ο Καππάτος
και οι ομόλογοί του, διακεκριμένοι φίλοι της
χώρας μας, όλοι ανοιχτοί στα προβλήματα, στα
συμβάντα του κόσμου, στη σύγχρονη ανθρώπινη
παθολογία, που κάνουν γνωστή την Ελλάδα στον
Ισπανόφωνο κόσμο, με την ανθολόγηση εβδομήντα
και πλέον Ελλήνων ποιητών.
Είναι ακόμα ο Καππάτος άξιος συνεχιστής της
παράδοσης, επιχωριάζουσας και σε πανελλαδική
κλίμακα. Θέμος Ποταμιάνος, Νίκος Καββαδίας,
Τηλέμαχος Μαράτος, μεγάλοι θαλασσογράφοι μας,
Καρκαβίτσας, Παπαδιαμάντης, Εφταλιώτης, Μυριβήλης,
Ελύτης, Εύα βλάμη-Λεκατσά, της οποίας "ο
Σκελετόβραχος" θεωρείται λαμπρό μνημείο
της ναυτικής μας φιλολογίας.
Αγαπητοί φίλοι, η ναυτική οικογένεια του νησιού
μας δε διαμετακομίζει μόνο υλικά αγαθά και ενέργεια
ανά την υφήλιο μεταλαμπαδεύει και τα προϊόντα
του πνεύματος. Δικαιούται και όλη μας την εκτίμηση
και την ανεπιφύλακτη αναγνώρισή μας.
Ιούλιος 2002
Αριστομένης Κ. Γεωργάτος
Φιλόλογος-Λυκειάρχης
Σπαρτιά Κεφαλληνίας
Η εκδήλωση προς τιμή του
Ρ. Καππάτου έγινε στο ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΘΕΑΤΡΟ Αργοστολίου
την 5-7-2002, και στα πλαίσια εορτασμού της
ΝΑΥΤΙΚΗΣ ΕΒΔΟΜΑΔΑΣ 2002.
Στο ναυτικό και λογοτέχνη απενεμήθη και τιμητική
περγαμηνή, το κείμενο της οποίας παραθέτουμε,
με την διευκρίνιση ότι εγγράφη υπό τον κο Αριστομένη
Γεωργάτο.
ΝΟΜΑΡΧΙΑΚΗ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗ
ΚΕΦΑΛΛΗΝΙΑΣ ΚΑΙ ΙΘΑΚΗΣ
ΕΝ ΑΡΓΟΣΤΟΛΙΩ
ΠΑΓΚΕΦΑΛΛΗΝΙΑΚΩΝ ΣΩΜΑΤΕΙΩΝ ΝΑΥΤΙΚΩΝ "Ο
ΝΙΚΟΣ ΚΑΒΒΑΔΙΑΣ"
ΤΩ, ΡΗΓΑ ΚΑΠΠΑΤΩ
ΤΗ, ΕΛΛΗΝΙΚΗ, ΕΜΠΟΡΙΚΗ, ΝΑΥΤΙΛΙΑ, ΕΥΔΟΚΙΜΩΣ
ΔΙΑΚΟΝΗΣΑΝΤΙ
ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ΟΤΡΗΡΩ, ΘΕΡΑΠΟΝΤΙ
ΦΙΛΟΤΙΜΩΣ ΤΕ ΚΑΙ ΝΗΚΕΡΔΩΣ ΔΙΑΠΟΝΟΥΝΤΙ
ΙΣΠΑΝΟΦΩΝΟΥΣ ΛΑΟΥΣ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΟΣ ΛΟΓΟΥ ΚΟΙΝΩΝΕΙΝ
ΚΑΙ ΕΜΠΑΛΙΝ
ΕΚ ΚΡΑΔΙΗΣ ΕΥΧΟΜΕΝΟΙ ΑΥΤΩ, ΚΑΤΑΘΥΜΙΑ ΠΑΝΤΑ ΤΕΛΕΙΣΘΑΙ
ΕΥΛΟΓΙΑ, ΧΑΡΙΤΩΝ
ΕΓΕΝΕΤΟ ΤΟΔΕ ΕΤΕΙ 2002 ΜΗΝΟΣ ΙΟΥΛΙΟΥ
Η
ΚΑΤΑ ΠΟΛΥΔΟΞΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΠΑΤΕΡΩΝ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟΝ
ΕΤΕΙ Γ΄ ΟΛΥΜΠΙΑΔΟΣ 694ΗΣ ΜΗΝΟΣ ΕΚΑΤΟΜΒΑΙΩΝΟΣ
Ο ΝΟΜΑΡΧΗΣ Δ. ΓΕΩΡΓΑΤΟΣ
Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΤΟΥ ΣΩΜΑΤΕΙΟΥ Α. ΜΠΕΝΕΤΑΤΟΣ.
|
